Als je vertrouwd raakt met de dood, geeft dat moed om te leven, stelde de Zwitserse psychiater Elisabeth Kubler Ross

Rouwen hoort niet alleen bij de dood. Ook verlies om energie, verlies om de periode voordat je ziek werd, verlies van vertrouwen in het leven etc zijn perioden waar rouw bij hoort.

Er wordt erg weinig gesproken over de dood die net als de geboorte van ieder mens deel uitmaakt van een mensenleven. Hoeveel mensen lopen er rond met onverwerkt verdriet? Als je niet leert om goed om te gaan met verlies dan kun je problemen krijgen op alle gebieden van je leven. Om te werken aan herstel is het belangrijk om ook alle onverwerkte zaken uit het verleden te verwerken.

Hieronder een paar voorbeelden van onverwerkt verlies of een traumatische ervaring:

Rouw & Verliesverwerking

Ik begrijp er niks van. Nog steeds achtervolgen mij de beelden van de dag waarop ik het bericht kreeg dat ik de diagnose kanker kreeg.
Ze zijn nog zo helder en zo vaak aanwezig dat het me belet om me te concentreren op mijn werk...

Het moet toch niet vreemder worden, mijn moeder is recent gestorven aan longkanker en nu krijg ik ook klachten aan mijn longen. Zo ben ik toch helemaal niet dat ik mij de klachten inbeeld...

Ik voel me zo verschrikkelijk schuldig. Wat had ik nog kunnen doen om hem te helpen.
Waar ben ik in gebreke gebleven toen ze zelf het heft in handen nam en een einde maakte aan haar leven...

Het verhaal van Annelies

Inmiddels ben ik een vrouw van 39. Ik was echter 6 jaar oud toen voor de ogen van mijn broer en zus ons jongste zusje verongelukte, die geschept werd door een auto met een dronken bestuurder. Nog steeds zie ik het beeld dat mijn moeder haar van de grond in haar armen nam en naar ons toe kwam lopen. Vrijwel onmiddellijk werden we ondergebracht bij familie en de laatste keer dat ik mijn levenloze zusje zag was in het voorbijgaan op de begrafenis langs het kistje waar ze opgebaard lag. Dood was nog erg taboe in die tijd en kinderen betrekken in een rouwproces was er niet bij. Toen ik elf jaar was overleed mijn moeder en weer mochten we geen afscheid nemen van haar levenloze lichaam. Mijn vader dacht ons op die manier veel verdriet te besparen. Ik groeide verder op en dacht dat ik het verlies van mijn zusje en moeder wel verwerkt had.
Ik kreeg echter erg veel last van eczeem en kreeg deze niet onder controle. Nadat ik in gesprek ging kon ik de link leggen tussen onverwerkt verdriet en deze lichamelijk klachten die uiteindelijk over gingen.

Bovenstaande zijn een paar voorbeelden van mensen die achtervolgd worden door rouw en verlies. Er kunnen jaren verstrijken en het verdriet wordt niet minder. Mogelijk is dit een vorm van gecompliceerde rouw. De aanpassing aan de andere omstandigheden en het omgaan met het verlies stagneert. Er kunnen verschillende oorzaken aan ten grondslag liggen zoals het plotselinge overlijden van een geliefd persoon, de manier waarop iemand is overleden, hoe is iemand omgegaan met het verlies uit het verleden, gebrek aan steun, in welke verhouding staat degene met de overledene etc.

Een van de moeilijkste opdrachten in ons leven is omgaan met verlies en het verwerken van een traumatische boodschap. Het is niet zo vreemd dat het schrijnende verdriet niet over gaat als u niet weet hoe u hier mee om kunt gaan.

Als samen slechts een schaduw of verleden tijd is.

Opnieuw je koers uitzetten

Alleen verder met in je rugzak de glimlach van herinnering

Wat is rouw

Rouw is een normale reactie op een betekenisvol verlies. Het eerste waar we bij rouw aan denken is vaak het verlies van een geliefd persoon bij overlijden. De dood is echter niet de enige aanleiding voor rouw. Elk verlies kan een rouwreactie veroorzaken.Ook verlies van (tijdelijke) gezondheid.
Personen die niet geleerd hebben om adequaat met verlies om te gaan gedurende hun leven, zullen het moeilijk krijgen in de derde levensfase waarbij ze veel te maken krijgen met verlies. Verlies van werk, woonomgeving, verlies van jeugd, minder goed geheugen, verlies van zelfstandigheid, verlies van leeftijdgenoten en vrienden.

Proces

Verlies verwerken is een proces, het vraagt tijd. Het gaat erom dat de u emotioneel afscheid neemt van dat wat u bent kwijtgeraakt, zodat u er minder door gebonden bent. Dat betekend dat het leven weer opnieuw mag worden ingericht en dat kost energie en activiteit. Daarom spreken we ook van rouwverwerking. Degene die rouwt, mag zelf de nodige arbeid verrichten om zich in te stellen op de nieuwe situatie.

Hoe zou u dat kunnen doen?

Rouwtaken

Iemand die door een groot verlies is getroffen moet werk verzetten om hiervan te herstellen. De vier rouwtaken geven een leidraad in de verwerking.

• Accepteren van de werkelijkheid zowel verstandelijk als emotioneel
• Pijn en verdriet toelaten
• Aanpassen aan de veranderde omstandigheden.Een nieuwe rol en taakverdeling.
• De laatste opgave is dat u het verlies, emotioneel een plaats geeft en de draad van het leven weer oppakt.

Ondersteuning

Bent u nog niet uitgepraat over uw verdriet en gemis?
Blijft u lamgeslagen en minder goed in staat om te functioneren?
Heeft u last van angst en paniek?
Heeft u last van lichamelijke klachten die begonnen zijn na het geleden verlies?
Voelt u zich in de steek gelaten?

U bent van harte welkom voor een oriënterend gesprek waarin u zelf de keus heeft om een vervolgafspraak te maken.

"Als we de kracht en moed hebben om onszelf met onze emoties te confronteren en ze als een deel van ons te zien, dan kunnen we onze onverwerkte zaken verwerken en een voller en gelukkiger leven leiden" - Elisabeth Kübler-Ross